Diếp cá
Diếp cá còn gọi là dấp cá -tiếng Hán gọi là ngư tinh thảo. Sách “Bản thảo cương mục” viết là trấp cá.
Diếp cá còn gọi là dấp cá -tiếng Hán gọi là ngư tinh thảo. Sách “Bản thảo cương mục” viết là trấp cá.
Tên khoa học: Houttuynia cordata Thunb thuộc họ lá dấp (saururaceae).
Diếp cá là một loại cỏ, mọc lâu năm, ưa chỗ ẩm ướt, có thân rễ mọc ngầm dưới đất. Rễ nhỏ mọc ra từ các đốt, thân mọc đứng, cao tới 40cm, có lông hoặc ít lông. Lá mọc cách, hình tim, đầu lá hơi nhọn hay nhọn hẳn. Hoa nhỏ màu vàng nhtạ, không có bao hoa, mọc thành bông, có 4 lá bắc màu trắng; trông toàn bộ bề ngoài của cụm hoa và lá bắc giống như 1 cây hoa đơn độc, toàn cây vò có mùi tanh như cá. Hoa nở về mùa hạ vào các tháng 5 – 8.
Rau diếp cá giúp thanh nhiệt, giải độc.
Được sử dụng làm thuốc chữa nhiều bệnh – bộ phận dùng là toàn cây tươi hoặc khô. Theo Đông y, tính vị diếp cá hơi lạnh, cay, đi vào kinh phế. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thủy tiêu thũng, diếp cá có tác dụng:
- Chữa sốt ở trẻ em.
- Chữa kinh nguyệt không đều
- Chữa viêm âm đạo
- Chữa viêm tuyến vú.
- Chữa mụn nhọt sưng đỏ.
- Chữa trĩ
- Chữa táo bón
- Chữa viêm phế quản
- Hỗ trợ điều trị sỏi thận
- Trị chứng đái buốt, đái rắt
Theo nghiên cứu của y khoa hiện đại, trong cây diếp cá có chất decanoyl-acetaldehyd mang tính kháng sinh. Loại rau này có tác dụng kháng khuẩn như ức chế tụ cầu vàng, liên cầu, phế cầu, trực khuẩn bạch hầu, e.coli, trực khuẩn lỵ, xoắn khuẩn leptospira. Nó cũng có tác dụng đối với virus sởi, herpes, cúm và cả HIV, do tác động vào vỏ bọc protein của virus. Diếp cá còn diệt ký sinh trùng và nấm.
Cũng theo Tây y, diếp cá giúp lợi tiểu do tác dụng của chất quercitrin, làm chắc thành mao mạch, chữa trĩ do tác dụng của chất dioxy-flavonon. Ngoài ra, nó còn có tác dụng lọc máu, giải độc, giải nhiệt, kháng viêm, tăng sức miễn dịch của cơ thể.
Một nghiên cứu tại Viện đại học Y dược Toyama, Nhật Bản, đã cho thấy tác dụng chống ôxy-hóa của 12 loại dược thảo và hợp chất được chiết xuất từ chúng. Diếp cá là một trong 4 chất có tác dụng chống ôxy hóa mạnh nhất. Hợp chất quercetin của diếp cá loại trừ được các gốc tự do “cứng đầu” nhất.
Theo một nghiên cứu của Đại học Y khoa Koahsiung, Đài Loan, diếp cá có tác dụng ức chế đáng kể đối với sự sinh sản của virus herpes simplex. Nó được xem là dược thảo chữa trị bệnh này. Đại học Koahsiung cũng phát hiện diếp cá có tác dụng ngăn chặn 5 dòng tế nào ung thư máu.
Một số nghiên cứu khác cho thấy diếp cá có tác dụng chống viêm xoang kinh niên và polyp, làm tăng tưới máu sau phẫu thuật. Chất Houttuynin bisulphat natri chiết xuất từ nó có thể điều trị viêm tuyến vú.
Tuy nhiên, khi sử dụng cũng nên lưu ý: Diếp cá là một thứ có tính hàn (lạnh) nên nếu dùng quá nhiều sẽ hao tổn tinh tủy và dương khí, có thể sinh ra khí suyễn. Ngoài ra người thể tạng hư hàn cần kiêng sử dụng.
